آسانی تکلیف نماز (قرآن)از موارد آسانی تکالیف که در آیات قرآن به آنان اشاره شده، «نماز» است. ۱ - آسان‌گیری در نماز شبخداوند در ادای نماز شب بر مؤمنان آسان گرفته است. ۱.۱ - رفع وجبآسان گيرى در اداى نماز شب با رفع وجوب آن: «إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَى مِن ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِّنَ الَّذِينَ مَعَكَ وَاللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ عَلِمَ أَن لَّن تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَن سَيَكُونُ مِنكُم مَّرْضَى وَآخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ ... فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنْهُ ...؛پروردگارت مي‌داند كه تو و گروهی از كسانی كه با تو هستند نزديک دو سوم از شب يا نصف يا ثلث آن را بپا مي‌خيزيد، و خداوند شب و روز را اندازه‌گيری مي‌كند، او مي‌داند كه شما نمي‌توانيد مقدار آن را (دقيقا) اندازه‌گيری كنيد، لذا شما را بخشيد اكنون آن مقدار از قرآن كه برای شما ميسر است تلاوت كنيد، او مي‌داند به زودی گروهی از شما بيمار مي‌شوند، و گروهی ديگر برای به دست آوردن فضل الهی (و كسب روزی) به سفر مي‌روند... پس آن مقدار كه برای شما ممكن است از آن تلاوت كنيد....» ۱.۲ - اسباب آسانیبیماری و سفر و جهاد، از اسباب تخفيف در اداى نماز شب: «إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَى مِن ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِّنَ الَّذِينَ مَعَكَ وَاللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ عَلِمَ أَن لَّن تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَن سَيَكُونُ مِنكُم مَّرْضَى وَآخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِن فَضْلِ اللَّهِ وَآخَرُونَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ...؛پروردگارت مي‌داند كه تو و گروهی از كسانی كه با تو هستند نزديك دو سوم از شب يا نصف يا ثلث آن را بپا مي‌خيزيد، و خداوند شب و روز را اندازه گيری مي‌كند، او مي‌داند كه شما نمي‌توانيد مقدار آن را (دقيقا) اندازه گيری كنيد، لذا شما را بخشيد اكنون آن مقدار از قرآن كه برای شما ميسر است تلاوت كنيد، او مي‌داند به زودی گروهی از شما بيمار مي‌شوند، و گروهی ديگر برای به دست آوردن فضل الهی (و كسب روزی) به سفر مي‌روند، و گروهی ديگری در راه خدا جهاد مي‌كنند....» ۲ - آسان‌گیری در نماز مجاهدانهنگام جهاد خداوند نماز را بر مجاهدان آسان گرفته است. ۲.۱ - نماز شکستهكفايت نماز شكسته در سفر (براى جهاد)، هنگام ترس از فتنه دشمن: «وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَقْصُرُواْ مِنَ الصَّلاَةِ إِنْ خِفْتُمْ أَن يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُواْ ...؛و هنگامی كه سفر كنيد گناهی بر شما نيست كه نماز را كوتاه كنيد اگر از فتنه (و خطر) كافران بترسيد....» ۲.۲ - معافیت از حمل سلاحمعافيت رزمندگان از حمل سلاح هنگام نماز خوف در صورت بيمارى يا در آزار بودن به سبب نزول باران: «وَإِذَا كُنتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاَةَ فَلْتَقُمْ طَآئِفَةٌ مِّنْهُم مَّعَكَ وَلْيَأْخُذُواْ أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُواْ فَلْيَكُونُواْ مِن وَرَآئِكُمْ وَلْتَأْتِ طَآئِفَةٌ أُخْرَى لَمْ يُصَلُّواْ ... وَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِن كَانَ بِكُمْ أَذًى مِّن مَّطَرٍ أَوْ كُنتُم مَّرْضَى أَن تَضَعُواْ أَسْلِحَتَكُمْ وَخُذُواْ حِذْرَكُمْ ...؛و هنگامی كه در ميان آنها باشی و (در ميدان جنگ برای آنها نماز برپا كنی بايد دسته‌ای از آنها با تو (به نماز) برخيزند و بايد سلاحهای خود را با خود برگيرند و هنگامی كه سجده كردند (و نماز را به پايان رسانيدند) بايد به پشت سر شما (به ميدان نبرد) بروند و آن دسته ديگر كه نماز نخوانده اند (و مشغول پيكار بوده‌اند) بيايند و با تو نماز بخوانند و بايد آنها وسايل دفاعی و سلاحهای خود را با خود (در حال نماز) حمل كنند ... و اگر از باران ناراحت هستيد و يا بيمار (و مجروح) باشيد مانعی ندارد كه سلاحهای خود را بر زمين بگذاريد ولی وسايل دفاعی (مانند زره و خود) را با خود برداريد....» ۲.۳ - نحوی انجام نمازكافى بودن انجام نماز به صورت پياده يا سواره در حال خوف: «فَإنْ خِفْتُمْ فَرِجَالًا أَوْ رُكْبَانًا فَإِذَا أَمِنتُمْ فَاذْكُرُواْ اللّهَ كَمَا عَلَّمَكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ؛و اگر (به خاطر جنگ، يا خطر ديگري) بترسيد، (نماز را) در حال پياده يا سواره انجام دهيد! اما هنگامی كه امنیت خود را باز يافتيد، خدا را ياد كنيد! ( نماز را به صورت معمولی بخوانيد!) همانگونه كه خداوند، چيزهايی را كه نميدانستيد، به شما تعليم داد.» ۳ - عناوین مرتبطموارد آسانی تکلیف (قرآن). ۴ - پانویس
۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۳۲۳، برگرفته از مقاله «موارد آسانی تکالیف (نماز)» |